Xanh hóa giao thông cần lộ trình phù hợp

Lo lắng khi sớm chuyển đổi xe máy điện

Theo Chỉ thị số 20 của Thủ tướng Chính phủ, Hà Nội sẽ phải thực hiện các giải pháp để từ ngày 1/7/2026 sẽ không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hoá thạch lưu thông trong khu vực Vành đai 1.

Anh Trần Đức Việt (phường Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ, hai vợ chồng đều làm việc tại phường Hoàn Kiếm, trong khi con nhỏ học tại một trường tiểu học gần Đại Cồ Việt. "Nếu cấm xe máy xăng trên toàn tuyến, tôi chưa hình dung được sẽ di chuyển bằng cách nào mỗi ngày để đi làm, đưa đón con đi học. Xe buýt thì không tiện, vì phải chuyển tuyến nhiều lần và giờ học của trẻ không linh hoạt".

Bên cạnh đó, cũng có những lo ngại khi cấm xe máy xăng thì khi di chuyển từ ngoài vào Vành đai 1 thì phải gửi xe thì liệu có đủ quỹ đất để xây dựng các điểm đỗ hay không, rồi di chuyển tiếp bên trong Vành đai 1 ra sao….

Ngoài ra cũng có những người sẵn sàng chuyển đổi sang xe máy điện nhưng vẫn còn ngần ngại về khả năng vận hành của hầu hết xe máy điện hiện nay thực tế chỉ khoảng từ 80 – 100km/ lần sạc, khó đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân ngoại thành hoặc công nhân phải di chuyển xa. Thêm vào đó, hạ tầng trạm sạc xe máy điện hiện nay vẫn chưa phát triển, nhất là các trạm sạc công cộng. Thậm chí một số chung cư hiện nay không cho đỗ hay sạc xe máy điện ở hầm do lo ngại chập cháy, hoặc thiết kế không đáp ứng công suất điện khiến việc sử dụng xe máy điện trở nên khó khăn.

"Hệ thống cấp điện tại các khu dân cư hiện hữu, đặc biệt là chung cư cũ, không đáp ứng được yêu cầu về công suất nếu bổ sung thêm trạm sạc. Việc nâng cấp cần có lộ trình rõ ràng và quy hoạch đồng bộ", Sở Xây dựng Hà Nội nhìn nhận.

Liên quan đến kế hoạch cấm xe máy xăng, Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cho biết, đồng thuận với chủ trương giảm phát thải của nhà nước, nhưng cho rằng thời điểm cấm xe máy xăng cần được tính toán lại. "Việc triển khai ngay 2026 gây ra nhiều bất cập, khó khăn, đặc biệt là đối với người lao động thấp", đại diện VAMM chia sẻ.

Ngoài ra, các đại lý phân phối xe máy xăng có nguy cơ bị tê liệt do doanh thu giảm đột ngột. Đồng thời, các nhà cung ứng linh kiện, chủ yếu là phục vụ xe động cơ đốt trong sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp, kéo theo nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng. Điều này sẽ tác động đến công việc của nhiều người lao động.

Ông Nguyễn Đông Phong, Giám đốc Trung tâm Thử nghiệm khí thải xe cơ giới đường bộ, Cục Đăng kiểm Việt Nam (Bộ Xây dựng) cũng cho rằng: "Khi hiện thực hóa việc chuyển đổi xe máy chạy xăng sang xe điện, chúng ta cần giải quyết rất nhiều bài toán, vì việc này tác động rất lớn đến xã hội và đời sống người dân, nhất là nhóm người yếu thế trong xã hội. Để giải quyết việc này, Nhà nước và các cấp chính quyền cần có công cụ chính sách hỗ trợ người dân".

Ủng hộ xe xanh, nhưng cần lộ trình khả thi

Sáng 11/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến báo cáo công tác dân nguyện của Quốc hội trong tháng 7. Quan tâm đến lộ trình chuẩn bị giảm và sắp tới cấm xe máy xăng ở Vành đai 1, tiến tới các vành đai khác ở Hà Nội, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị Chính phủ tăng cường công tác truyền thông về nội dung này.

Bên cạnh quan điểm đồng tình với chính sách này để hướng tới giảm phát thải, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý cần có lộ trình từng bước để tiến tới cấm hoàn toàn xe máy chạy bằng xăng. Trong đó, cần có biện pháp hỗ trợ từ sản xuất đến đăng ký, đăng kiểm, thay thế xe xăng.

Dự kiến, đến giữa năm 2026, xe máy xăng sẽ không được hoạt động trong khu vực vành đai 1. Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, cần có thông tin và giải pháp phù hợp, để hài hòa lợi ích giữa Nhà nước về bảo vệ môi trường, doanh nghiệp sản xuất xe xăng và người dân, nhất là người mới mua xe máy xăng nhưng chỉ còn một năm nữa sẽ không được hoạt động trong vùng Vành đai 1.

Kết luận sau đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng, cần có lộ trình và giải pháp thực hiện chuyển đổi xanh trong giao thông, nhất là việc cấm xe máy xăng ở Vành đai 1 của Hà Nội.

Ngoài Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh mới đây cũng đã đề xuất lộ trình được đánh giá "mềm mại" hơn khi đề xuất chuyển đổi xe xăng sang xe điện trong 3 năm và cấm hoàn toàn xe máy xăng trong hoạt động giao hàng, xe ôm công nghệ từ cuối năm 2029.

Về vấn đề hạ tầng sạc, hiện nay, bên cạnh mô hình cắm sạc trực tiếp truyền thống, hiện một số hãng xe máy điện cũng đã hoặc chuẩn bị thực hiện mô hình xe máy đổi pin.

Theo chuyên gia, nên thúc đẩy mô hình đổi pin diễn ra nhanh chóng và thuận tiện, tương tự như việc đổ xăng hiện nay. Có thể tận dụng hệ thống cây xăng hiện hữu để chuyển đổi công năng thành điểm sạc hoặc đổi pin cho xe điện.

Đối với sạc xe ở khu chung cư, ông Lê Văn Thịnh, nguyên Trưởng phòng Giám định 1, Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, đối với các chung cư đã đưa vào sử dụng nếu muốn lắp đặt các trạm sạc xe điện trong tầng hầm để xe của công trình thì thuộc diện cần thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy chữa cháy. Các dự án nhà chung cư cao tầng sau này có hạng mục lắp đặt trạm sạc xe điện thì buộc phải đưa vào thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật và tiến hành thẩm định, phê duyệt trước khi thi công.

Sở Xây dựng Hà Nội cũng cho biết, hiện toàn thành phố đã có khoảng 1.000 trạm sạc, trong đó có 57 trạm công suất lớn và gần 700 trạm cá nhân sử dụng điện xoay chiều. Thành phố Hà Nội đặt mục tiêu đến cuối năm 2026, tối thiểu 10% chỗ đỗ xe hiện hữu phải có trụ sạc và 30% đối với dự án mới.

Công ty Khai thác điểm đỗ xe Hà Nội đã đề xuất UBND TP Hà Nội 4 vị trí đủ điều kiện và diện tích bố trí để xe kết hợp trạm sạc cho xe điện và xác định sơ bộ 40 vị trí có thể lắp đặt trụ sạc quanh vành đai 1.