Sân chơi tỷ đô máy công trình tràn ngập hàng cũ

Thị trường máy công trình chưa tương xứng với tiềm năng

Theo Bộ Tài chính, lũy kế giải ngân vốn đầu tư công từ đầu năm đến ngày 30/6/2025 là hơn 318 nghìn tỷ đồng, đạt 32,37% kế hoạch (984 nghìn tỷ đồng). Ước giải ngân từ đầu năm đến ngày 31/7/2025 là hơn 388 nghìn tỷ đồng, đạt 39,45% kế hoạch, đạt 43,9% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Trong tổng số vốn đầu tư công phải giải ngân thì chi cho đầu tư phát triển, xây dựng dự án, hạ tầng giao thông, thủy lợi chiếm tỷ trọng lớn.

Qua đó thấy rằng, ngành thiết bị, máy công trình phục vụ xây dựng dự án, cầu đường là mảnh ghép không thể thiếu cho sự phát triển chung của ngành.

Thị trường máy công trình gồm máy xúc, máy ủi, cần cẩu, xe lu, máy khoan, máy san, xe nâng, xe bơm bê tông… được đánh giá là "miếng bánh" tỷ đô, còn rất nhiều tiềm năng phát triển, nhất là các hệ thống thiết bị máy móc hiện đại, đặc thù.

Theo dữ liệu của Tổng cục Hải quan, năm 2024 có khoảng 2.000 máy công trình mới các loại được nhập khẩu về Việt Nam, tổng giá trị ước tính từ 4.000 - 5.000 tỷ đồng.

Có thể thấy, thị trường máy xây dựng chưa tương xứng với tốc độ phát triển của ngành xây dựng, giao thông thời gian qua. Đặc biệt trong bối cảnh Chính phủ đang tập trung đầu tư mạnh hệ thống kết cấu hạ tầng quốc gia (đường cao tốc, đường bộ, cảng biển, sân bay, tàu cao tốc…) nhằm tăng cường tính kết nối, liên thông, mở rộng không gian phát triển và hoàn thiện hệ thống hạ tầng, doanh nghiệp tư nhân tăng cường đầu tư dự án nhà ở, thương mại, du lịch, nghỉ dưỡng.

Thuê mua máy công trình cũ để giảm chi phí đầu tư

Theo giám đốc một công ty xây dựng, thị trường máy công trình hiện nay chủ yếu là các loại thiết bị đã qua sử dụng, được nhập khẩu về Việt Nam. Do là hàng cũ nên giá nhập về thấp hơn rất nhiều so với máy móc nhập mới nguyên chiếc. Chỉ vài trăm triệu đồng đã có thể mua được máy xúc, máy múc hoặc các loại máy tương tự.

Ngược lại, thị trường máy công trình mới chưa nhiều đơn vị kinh doanh, bởi giá bán cao hơn nhiều, khó đáp ứng được nhu cầu người dùng.

Tại Hà Nội, các cửa hàng, công ty chuyên doanh máy công trình tập trung ở khu vực Long Biên, Gia Lâm, Đông Anh.

Theo anh Hùng, chủ cửa hàng máy công trình cũ ở Đông Anh (Hà Nội), khách hàng có nhiều hình thức mua sản phẩm có sẵn hoặc đặt hàng theo yêu cầu. Cửa hàng sẽ tìm sản phẩm tương ứng và nhập khẩu. Thời gian nhập từ 20 - 30 ngày. Cũng có nơi cho thuê máy móc thiết bị phục vụ hết công trình, dự án rồi trả.

Anh Đỗ Thành Tích, Giám đốc Công ty xây dựng Bạch Đằng chia sẻ, công ty anh gần như năm nào cũng mua thêm thiết bị máy móc. Các thiết bị mua có thể máy cũ hoặc mới tùy nhu cầu và điều kiện kinh tế.

Máy cũ thì ưu điểm là rẻ nhưng tỷ lệ hỏng hóc cao hơn. Ngược lại máy mới đắt, khấu hao cao nhưng sử dụng yên tâm, không bị gián đoạn thi công. Máy mới có ưu điểm là hạn chế chi phí sửa chữa, vay được ngân hàng nên đỡ phải huy động nhiều vốn.

"Thường các doanh nghiệp xây dựng hoạt động ổn định, nhiều việc sẽ mua đứt thiết bị máy móc để chủ động công việc và để nâng cao năng lực cạnh tranh khi tham gia đấu thầu, thi công dự án", ông Tích chia sẻ.

Ngoài phục vụ công việc, các thiết bị máy móc còn được tính khấu hao, hạch toán chi phí doanh nghiệp theo quy định thuế, tài chính. Đây cũng là bài toán để doanh nghiệp tính mua hay thuê cho phù hợp với nhu cầu.

“Miếng bánh” tỷ đô thị trường máy công trình

Hãng nghiên cứu thị trường Research and Markets cho biết, ngành máy móc xây dựng của Việt Nam được định giá 2 tỷ USD vào năm 2023 và dự kiến đạt 9,4 tỷ USD vào năm 2032. Tuy nhiên, hiện lượng hàng hóa nhập về chủ yếu là máy cũ, tuổi đời cao.

Ông Nguyễn Xuân Thanh, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn 911, đơn vị chuyên phân phối các thiết bị máy công trình của hãng XCMG (Trung Quốc) nhận định: "Thị trường máy công trình rất có tiềm năng phát triển, đặc biệt là trong giai đoạn 5-10 năm tới khi Chính phủ đang đẩy mạnh đầu tư công, hoàn thiện hạ tầng cơ sở, phát triển các dự án trọng điểm quốc gia như đường sắt cao tốc, sân bay quốc tế, bến cảng".

Cũng theo ông Thanh, thị trường máy mới tới đây có nhiều cơ hội phát triển bởi theo cam kết Netzero của Chính phủ, các máy cũ không đảm bảo về khí thải sẽ bị hạn chế, thậm chí cấm nhập khẩu.

"Điều quan trọng nhất đối với các doanh nghiệp xây dựng là mua máy mới sẽ vay được ngân hàng, máy móc đảm bảo chất lượng, hóa đơn giấy tờ đầy đủ, yên tâm sử dụng mà không lo chi phí vận hành, sửa chữa, gián đoạn", theo ông Nguyễn Xuân Thanh.