Manh nha hình thành liên minh trạm sạc xe điện

Dễ phổ cập xe điện nếu có liên minh

Thị trường xe điện tại Việt Nam đang phát triển mạnh, với tốc độ tăng trưởng xe thuần điện trên 50% mỗi năm, thị phần tăng từ 9,2% trong năm 2023 đến 33,1% trong 9 tháng đầu năm 2025.

Tuy nhiên, sự tăng trưởng đó chủ yếu đến từ VinFast, do mẫu mã sản phẩm đa dạng lại có sẵn hạ tầng đồng bộ. Với các hãng xe điện khác, câu chuyện hạ tầng sạc vẫn đang là rào cản khiến họ khó tiếp cận khách hàng.

Đây cũng chính là lý do khiến các hãng xe điện, chủ yếu đến từ Trung Quốc đề xuất thành lập liên minh trạm sạc tại Việt Nam.

Mô hình này được hiểu là sự hợp tác giữa các hãng xe, nhà đầu tư hạ tầng và đơn vị cung cấp giải pháp kỹ thuật. Mục tiêu là xây dựng mạng lưới sạc dùng chung, mở và minh bạch, giúp tối ưu nguồn lực, giảm chi phí và thúc đẩy phổ cập xe điện.

Ông Chu Đức Duy, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần BitCharge, một đơn vị cung cấp giải pháp hạ tầng sạc trung lập cho biết: "Việc các hãng xe cùng tham gia phát triển hạ tầng sạc theo hướng chia sẻ, kết nối và mở không chỉ là xu hướng, mà là điều kiện tất yếu để xe điện Việt Nam phát triển bền vững".

Đại diện của BitCharge cho rằng, mô hình này là sự cộng tác mang tính hệ sinh thái, chiến lược - nơi mỗi bên đóng góp thế mạnh của mình để hình thành một hạ tầng sạc thống nhất, giúp người dùng xe điện của bất kỳ thương hiệu nào cũng có thể dễ dàng sạc ở bất kỳ đâu.

Đây cũng là lý do BitCharge đã xây dựng nền tảng kỹ thuật mở, có thể tích hợp với các đối tác trong và ngoài nước.

Rào cản tài chính, sự đồng thuận

Đồng quan điểm với BitCharge, ông Dai Yong Lin, đại diện của Bestune - thương hiệu ô tô Trung Quốc thuộc tập đoàn FAW cho biết, nếu ý tưởng thành lập liên minh trạm sạc được triển khai trong thời gian tới, người tiêu dùng sẽ hưởng lợi lớn nhất. Khách hàng có điều kiện tiếp cận mạng lưới sạc rộng khắp. Điều này thúc đẩy niềm tin, khuyến khích người dân chuyển sang xe điện.

"Lợi ích là rất rõ ràng và đa chiều. Đối với người tiêu dùng, họ sẽ cảm thấy yên tâm hơn khi sử dụng xe điện, không còn nỗi lo "hết pin giữa đường". Việc sạc dễ dàng và chi phí minh bạch giúp xe điện trở nên hấp dẫn hơn", ông Dai Yong Lin nhấn mạnh.

Hiện tại, hạ tầng sạc tại Việt Nam chưa đồng bộ. Điều này tạo cơ hội cho mô hình liên minh, nhưng cũng đặt ra thách thức về tài chính và phối hợp.

Theo ông Nguyễn Ngọc Cường, Tổng giám đốc Công ty CP EverEV, rào cản lớn nhất là rủi ro tài chính.

"Ai cũng lo vì bỏ tiền xây trạm sạc mà chưa chắc bán được xe để khai thác. Muốn liên minh thành công, các bên phải có cam kết rõ ràng. Ví dụ doanh nghiệp cam kết bán được 10.000 xe, nếu không đạt cũng phải cùng góp chi phí đầu tư hạ tầng, khoảng 10-15% giá trị mỗi trạm. Có như vậy mới đảm bảo công bằng và chia sẻ rủi ro", ông Cường nói.

Chung cư bắt buộc phải có trạm sạc xe điện?

Một số chung cư cao cấp, bãi đỗ xe đã có quy định buộc phải bố trí trạm sạc xe điện. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, cần mở rộng phạm vi quy định để thúc đẩy lộ trình điện hóa phương tiện.

Cần hỗ trợ của Nhà nước

Theo PGS.TS Đàm Hoàng Phúc (Đại học Bách khoa Hà Nội), hiện VinFast là đơn vị có hệ thống trạm sạc riêng khá hoàn chỉnh, quy mô phát triển trạm sạc tương ứng với tốc độ bán xe. Các hãng xe còn lại hầu như chưa đầu tư hạ tầng sạc.

Ông Phúc dự báo, liên minh trạm sạc có thể trở thành một ngành kinh doanh mới. Tuy nhiên, cần có quy hoạch tổng thể và hệ thống quy chuẩn pháp luật, kỹ thuật cụ thể, đảm bảo an toàn, công bằng, minh bạch, tạo môi trường đầu tư hấp dẫn.

Một yếu tố quan trọng là tách bạch tiêu chuẩn kỹ thuật và mô hình kinh doanh. Nhà nước cần ban hành chuẩn sạc chung để đảm bảo xe của mọi hãng đều tương thích với các trạm sạc, trong khi doanh nghiệp tự quyết định chiến lược kinh doanh.

"Nhà nước chỉ nên ban hành tiêu chuẩn thống nhất để các hãng xe và trạm sạc có thể tương thích với nhau, xe nào cũng có thể sạc ở bất kỳ trạm nào. Còn việc lựa chọn khách hàng hay mô hình kinh doanh là quyền của nhà đầu tư", ông Phúc chia sẻ.

Ngoài ra, ông Phúc cũng nhấn mạnh đến chính sách hỗ trợ từ Nhà nước, như ưu đãi thuế, đất, hoặc tín dụng xanh, đây là yếu tố cần thiết để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư. Bởi đầu tư trạm sạc là lĩnh vực tiềm năng nhưng rủi ro cao, do thị trường xe điện trong nước còn nhỏ. Khi có chính sách ổn định, bảo vệ nhà đầu tư, họ sẽ yên tâm rót vốn.