Công bố khoa học: Xe PHEV không sạch như quảng cáo

Xe PHEV "khó" sạch như thử nghiệm

Một nghiên cứu mới đây của tổ chức Giao thông và Môi trường (Transport & Environment - T&E) tại châu Âu cho thấy, các mẫu xe PHEV gây ô nhiễm gần tương đương xe xăng truyền thống.

Trang Carscoops dẫn nghiên cứu của T&E công bố giữa tháng 10, thu thập dữ liệu từ hơn 800.000 xe hybrid sạc ngoài tại châu Âu cho thấy, mức phát thải CO2 thực tế của các xe PHEV cao gấp từ 3,5 - 5 lần so với con số công bố bởi nhà sản xuất.

Trong nhiều năm, PHEV đã được quảng bá là bước chuyển tiếp hoàn hảo giữa xe điện hoàn toàn và xe xăng truyền thống. Chủ xe cắm sạc khi có thể, lái xe ở chế độ điện cho các chuyến đi ngắn và dựa vào xăng cho những hành trình dài hơn.

Các mẫu PHEV mới hơn có thể đi được quãng đường bằng điện xa hơn gấp đôi so với các mẫu cũ, lên tới 70 dặm (113km), trong một số trường hợp và chúng thậm chí có thể được phép tiếp tục lưu hành sau khi lệnh cấm xe động cơ đốt trong của châu Âu năm 2035 có hiệu lực.

Trong điều kiện thử nghiệm, nhiều mẫu PHEV chỉ thải ra khoảng 28g CO2/km, nhưng khi vận hành thực tế, mức phát thải trung bình tăng lên tới 139g/km, mức gần tương đương xe động cơ xăng thông thường (số liệu năm 2023).

Nguyên nhân xuất phát từ trong thực tế, nhiều chủ sở hữu quên hoặc không bận tâm việc cắm sạc và thay vào đó lái xe chủ yếu bằng xăng. Ngay cả khi đã được sạc, nghiên cứu cho thấy PHEV nhanh chóng chuyển sang sử dụng động cơ đốt trong khi tăng tốc vừa phải, leo dốc hoặc trong thời tiết lạnh hơn.

Điều đó có nghĩa là hệ thống điện đang thực hiện ít công việc nặng nhọc hơn so với giả định của các cơ quan quản lý khi chứng nhận xe.

Theo các chuyên gia của T&E, các nhà sản xuất đang "thổi phồng" yếu tố tiện dụng (utility factor), tức tỷ lệ quãng đường xe hoàn toàn chạy bằng điện so với tổng quãng đường chạy được.

Cụ thể, các hãng tại châu Âu cho rằng xe có thể vận hành tới 84% thời gian bằng động cơ điện, nhưng dữ liệu thực tế cho thấy con số này chỉ khoảng 27%.

Dùng xe PHEV nên sạc điện thường xuyên

Tại Việt Nam, vấn đề sử dụng xe PHEV thực sự hiệu quả, đúng như quảng cáo bắt buộc cần phải sạc điện thường xuyên cũng đã được PGS.TS Đàm Hoàng Phúc, Giám đốc Chương trình đào tạo kỹ thuật ô tô, Đại học Bách khoa Hà Nội thẳng thắn chia sẻ.

PGS.TS Đàm Hoàng Phúc cho biết, từ năm 2009 đã có một nghiên cứu đánh giá, sử dụng phương pháp mô phỏng một xe PHEV có thể chạy được khoảng 20 – 60 dặm thuần điện và sạc điện theo các quãng đường di chuyển khác nhau để đánh giá khối lượng ảnh hưởng như thế nào đến quá trình sạc, ảnh hưởng đến chiếc xe như thế nào.

"Kết quả nghiên cứu cho thấy, nếu người dùng sạc thường xuyên, thì những chiếc xe PHEV có phạm vi chạy thuần điện từ 20 – 60km thì đều tiêu thụ lượng xăng ít hơn rõ rệt so với xe HEV truyền thống tương đương.

Còn nếu sạc thưa, tức là từ 100 - 200 dặm mới sạc thì mức tiêu thụ của PHEV tăng lên đáng kể. Thậm chí những xe PHEV có khả năng sạc sau khoảng 60 hoặc 40 dặm thì tiêu thụ gần bằng HEV bình thường. Tức là nó không còn hiệu quả của tiết kiệm nữa, bởi vì cái khối lượng pin nó cõng lên nhiều quá, nó phải sạc điện để cõng cái đấy.

Người ta cũng đã có một kết luận, là tăng dung lượng pin thì thực sự mang lại lợi ích cho người tiêu dùng sạc điện thường xuyên. Còn nếu không thì lợi thế về thuần điện. Khái niệm "êm như xe điện" sẽ mất dần đi vì trọng lượng xe tăng lên. Tất cả các thứ đều tăng lên, không hiệu quả cho người tiêu dùng. Và thực sự nó sẽ không hiệu quả bằng một chiếc xe HEV", PGS.TS Đàm Hoàng Phúc chia sẻ.

PGS.TS Phúc cũng cho biết thêm, ở một nghiên cứu công bố năm 2022 người ta đưa ra nhận xét, với xe PHEV sử dụng động cơ đốt trong liên tục, nghĩa là không sạc thì ở điều kiện đô thị liên tục tăng tốc rồi phanh sẽ gây ra phát thải cao.

"Xe PHEV chúng ta bắt buộc phải nghĩ đến chuyện sạc. Cái đấy đóng góp cho lợi ích về môi trường, đóng góp cho tài chính cá nhân của họ", PGS.TS Đàm Hoàng Phúc nhận định.