Các chuyên gia nhận định, sử dụng ô tô hybrid có sạc ngoài (xe PHEV) mà không sạc điện sẽ gây ảnh hưởng xấu tới cả khả năng tiết kiệm nhiên liệu và tuổi thọ pin.
Xe PHEV không sạc sẽ mất hiệu quả tiết kiệm
Trao đổi trong chương trình talkshow Cafe Auto do chuyên trang Xe Giao thông tổ chức, các khách mời chuyên gia nhận định, xe hybrid có sạc ngoài (xe PHEV) là một biến thể có thêm cổng sạc của xe hybrid truyền thống (HEV), được cải tiến để tận dụng tốt hơn ưu thế của hệ truyền động điện.
Loại xe PHEV đang gây nhiều tranh luận xung quanh tính năng và cách thức sử dụng.
Theo PGS.TS Đàm Hoàng Phúc (Giám đốc Chương trình đào tạo kỹ thuật ô tô - Đại học Bách khoa Hà Nội), về cơ bản, có thể xem xe PHEV là xe điện nhưng được hỗ trợ bởi động cơ xăng.
Lý do bởi, sự tham gia vào quá trình vận hành của động cơ điện trên xe PHEV đang tăng lên rất nhanh do công nghệ pin tốt hơn, công nghệ mô-tơ tốt hơn, giá thành rẻ đi nên làm phần điện trội lên nhiều hơn.
Cũng theo PGS.TS Phúc, xe PHEV được Ủy ban Kinh tế châu Âu của Liên Hợp Quốc (UNECE) xếp vào nhóm xe điện, và cần phải sạc.
Dựa trên nghiên cứu theo phương pháp mô phỏng được thực hiện năm 2009, với một chiếc xe PHEV có phạm vi chạy thuần điện từ 20 - 60km, nếu người dùng sạc thường xuyên sẽ tiêu thụ lượng xăng ít hơn rõ rệt so với xe HEV truyền thống tương đương.
Nếu tần suất sạc thưa, sau khi xe chạy từ 160 - 320km mới sạc 1 lần, thì khả năng tiết kiệm nhiên liệu giảm đi đáng kể. Thậm chí những xe PHEV sạc sau khoảng từ 65 - 100km thì tiêu thụ nhiên liệu đã cao gần bằng xe HEV thông thường.
Trong khi đó, nhà báo Hoàng Linh nhận định, trên các mẫu xe PHEV có phạm vi chạy thuần điện lớn, động cơ đốt trong sẽ được rút gọn công suất.
Ví dụ như trên một số mẫu xe PHEV mới ra mắt thị trường Việt Nam, chỉ sử dụng động cơ 1.5L cho một khung xe rất lớn.
“Khi này động cơ đốt trong thành yếu tố phụ. Chính vì thế, nếu xe hoạt động không sạc thì áp lực lên động cơ đốt trong sẽ cao hơn so với những dòng xe truyền thống”, anh Linh phân tích.
Cũng theo nhà báo Hoàng Linh, xe PHEV khi được sạc pin đầy sẽ hoạt động rất hiệu quả, nhưng khi hết pin thì hệ truyền động sẽ trở lại trạng thái như xe HEV.
Tuy nhiên, do có khối lượng lớn, pin lớn và hệ truyền động cồng kềnh, hiệu suất khi hoạt động ở trạng thái HEV của xe PHEV sẽ không thể bằng được những mẫu xe hybrid truyền thống, vốn được thiết kế nhỏ gọn trên thị trường.
Tăng hao mòn, giảm tuổi thọ pin
PGS.TS Đàm Hoàng Phúc cho biết, theo một nghiên cứu thực hiện năm 2022, xe PHEV không sạc có thể tăng hao mòn pin và khiến tuổi thọ pin bị ảnh hưởng.
Cụ thể, việc xe PHEV sử dụng động cơ đốt trong liên tục (không sạc) trong điều kiện lái xe đô thị có nhiều pha tăng tốc/phanh không chỉ gây phát thải cao, mà còn tăng hao mòn pin, do các giai đoạn chuyển đổi năng lượng diễn ra thường xuyên.
Khác với xe thuần điện khi hao mòn pin chỉ tỷ lệ thuận với tổng quãng đường di chuyển, pin của xe PHEV còn bị ảnh hưởng bởi điều kiện di chuyển.
Xe PHEV được nhận định sẽ mang lại lợi ích cho người dùng sạc điện thường xuyên.
Phân tích sâu hơn, PGS.TS Phúc cho biết, những mẫu xe PHEV mới hiện nay vẫn có thể vận hành ở chế độ điện thay vì dùng động cơ xăng khi dung lượng pin ở mức thấp (từ 25 - 30%).
Tuy nhiên, khi pin thấp mà xe cần tăng tốc hoặc vượt ở tốc độ cao, hệ thống buộc phải xả dòng lớn từ dung lượng pin còn ít, khiến pin làm việc ở vùng không tối ưu, dễ nóng và lão hóa nhanh hơn.
Đồng thời, động cơ đốt trong cũng phải phát công suất lớn liên tục. Điều này không tối ưu về hiệu suất nhiệt và có thể ảnh hưởng đến độ bền nếu hệ thống làm mát không đủ tốt.
Mặt khác, nếu xe chạy đều ở tốc độ cao thì mô-men nhỏ, hộp số ở cấp cao nên động cơ xăng không bị quá tải. Nhưng khi tăng tốc, leo dốc hoặc giữ tốc độ cao lâu dài với pin yếu, động cơ xăng và mô-tơ điện phải làm việc phối hợp ở công suất cao, dễ rơi vào trạng thái mất cân bằng năng lượng.
“Nếu người dùng không sạc thường xuyên, hệ thống pin và động cơ xăng có nguy cơ làm việc trong vùng không tối ưu, từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng và độ bền về lâu dài.
Việc sạc ngoài không chỉ giúp tiết kiệm nhiên liệu mà còn giúp pin làm việc trong điều kiện lý tưởng, tăng tuổi thọ”, PGS.TS Phúc kết luận.
Mục tiêu của chương trình Cafe Auto nhằm cung cấp những tri thức sâu về các loại ô tô, xe máy đang có mặt tại thị trường Việt Nam; Xây dựng thói quen và kỹ năng sử dụng xe an toàn, bền bỉ, tiết kiệm và hiệu quả nhất; Cung cấp sự hiểu biết giúp khách hàng lựa chọn được những mẫu xe phù hợp, đúng với nhu cầu sử dụng; Đặc biệt chương trình là kênh thông tin hữu ích giúp gia tăng sự hiểu biết về các loại xe mới như: xe thuần điện (BEV), HEV, PHEV nhằm thúc đẩy chuyển đổi xanh…