Ngập nước, thủy kích xe ô tô thường gây ra những hệ lụy rất lớn, tốn kém chi phí sửa chữa. Song, nếu chủ động phòng tránh, tuân thủ đúng kỹ thuật thì sẽ hạn chế được thiệt hại.
Để hiểu rõ hơn thế nào là xe bị thủy kích, thế nào là xe bị ngập nước, các phương pháp phòng tránh và khắc phục, cũng như chi phí sửa chữa, chương trình Cafe Auto mời đến trường quay hai vị khách mời:
- Ông Nguyễn Viết Ngọc, Giám đốc Trung tâm giám định xe cơ giới, Bảo hiểm VietinBank (VBI).
- Ông Đoàn Ngọc Dự, Phó Giám đốc dịch vụ Toyota Mỹ Đình.
Hiểu đúng về thủy kích và ngập nước
MC Phương Linh: Câu hỏi đầu tiên thì xin phép được hỏi anh Dự, chúng ta có thể phân biệt như thế nào là xe ô tô bị ngập nước và xe ô tô bị thủy kích? Và hậu quả khi mà xe bị ngập nước và thủy kích là gì?
MC Phương Linh trao đổi với các vị khách mời.
Ông Đoàn Ngọc Dự: Ngập nước và thủy kích đều liên quan đến việc nước xâm nhập vào trong ô tô. Tuy nhiên, hai cơ chế hoàn toàn khác nhau và mang đến những hư hại hoàn toàn khác nhau.
Ngập nước là nước tràn vào trong xe, gây ngập sàn xe, ngập các chi tiết về nội thất, các chi tiết liên quan đến thiết bị điện. Nước cũng có tràn vào trong khoang động cơ. Tuy nhiên, chưa xảy ra tình trạng bị hỏng hóc về mặt cơ khí trong xi-lanh của động cơ.
Trong khi đó thì thủy kích chỉ xảy ra trong trường hợp mà động cơ đang hoạt động và xe lao vào vùng ngập nước sâu. Nước tràn vào trong động cơ qua hệ thống nạp, qua lọc gió, qua cổ góp nạp và vào trong xi-lanh của động cơ. Xi-lanh của động cơ chỉ nén khí thôi, tuy nhiên nước là dung dịch mà không chịu nén. Chính vì vậy trong quá trình theo đà quán tính thì piston đi lên phải chịu một lực nén rất lớn gây ra vỡ piston, cong hoặc gãy thanh truyền. Và chính lúc này hiện tượng thủy kích và những hư hỏng lớn xảy ra.
Ông Nguyễn Viết Ngọc, Giám đốc Trung tâm giám định xe cơ giới, Bảo hiểm VietinBank (VBI).
MC Phương Linh: Thưa anh Ngọc, với góc nhìn bảo hiểm, anh thấy những thiệt hại do thủy kích hay ngập nước có thường xuyên xảy ra không? Và mức độ rủi ro như thế nào?
Ông Nguyễn Viết Ngọc: Trong thực tế khai thác bảo hiểm xe cơ giới tại Việt Nam, số lượng tổn thất phát sinh do xe bị ngập nước và xe bị thủy kích chiếm đâu đó khoảng 10-15% số lượng tổn thất về vật chất xe ô tô tại Việt Nam.
Thông thường những hư hỏng do xe ngập nước và xe bị thủy kích thường xảy ra vào thời điểm bị ngập lụt trong năm. Đặc biệt trong tình trạng biến đổi khí hậu cũng như đô thị hóa nhanh như hiện nay. Lượng xe bị ngập nước và bị thủy kích sẽ xảy ra ngày càng nhiều.
MC Phương Linh: Với anh Dự thì sao? Vừa qua sau trận ngập lụt như thế, số lượng xe bị ngập nước đưa đến gara của mình là bao nhiêu? Những xe đấy thường sẽ sửa chữa như thế nào?
Ông Đoàn Ngọc Dự: Qua 2 đợt bão vừa rồi thì chúng tôi tiếp nhận khoảng trên 100 xe. Bao gồm cả ngập nước và thủy kích. Với những cái xe ngập nước bị nhẹ thì công việc sửa chữa cũng khá đơn giản. Khi nước vào tới sàn xe thì chúng tôi sẽ lột toàn bộ sàn xe, tháo đồ, ghế, tháo nội thất để tránh được ẩm mốc và mùi hôi trong xe. Kỹ thuật viên của chúng tôi sẽ vệ sinh toàn bộ hệ thống giắc điện, những hộp kết nối ở dưới sàn xe sao cho sau khi kết nối lại thì hệ thống điện của không bị chập chờn.
Với mức độ trung bình, cao hơn thì liên quan đến những hộp điều khiển. Ví dụ như hộp điều khiển hệ thống túi khí, ECU Body điều khiển toàn bộ hệ thống điện trên thân xe. Chúng tôi sẽ tháo toàn bộ những hộp đó, vệ sinh hệ thống mạch điện sấy khô, kiểm tra thật kỹ để tránh những hư hỏng và kết nối chập chờn sau này. Với mức độ trung bình đó thì đòi hỏi mức độ và kỹ thuật viên ở mức độ chuyên môn cao hơn, kinh phí khoảng trên 50 triệu đồng.
Với những xe ngập nặng lên tới nóc hoặc ngập hết cả phần táp-lô thì sửa chữa hết sức phức tạp. Ngoài toàn bộ hệ thống nội thất phải giặt giũ, vệ sinh lại thì toàn bộ những hệ thống chi tiết điện cũng đều phải tháo ra để vệ sinh sấy khô hết toàn bộ. Tuy nhiên, chúng tôi cũng phải test rất kỹ để những chi tiết đó khi lắp lại xe phải đảm bảo độ hoạt động thật sự tốt. Việc kiểm tra hệ thống điện này đòi hỏi thời gian rất là lâu và phức tạp. Những việc này đều cần chuyên môn về mặt kỹ thuật rất cao.
Còn đối với những xe thủy kích sẽ hỏng hết những chi tiết liên quan đến thanh truyền, liên quan đến động cơ hay piston thì đòi hỏi phải tháo rã máy và thay thế những chi tiết này. Ngoài ra, cũng phải vệ sinh lại toàn bộ hệ thống họng hút của xe. Vệ sinh lại toàn bộ hệ thống kim phun và tất cả những vật tư đi kèm như dầu máy, dầu số hay những chi tiết khác cũng đều phải thay thế.
MC Phương Linh: Theo anh Ngọc thì sao, xe điện, xe xăng hay xe hybrid tình trạng bị thủy kích hay ngập nước có khác nhau không?
Ông Nguyễn Viết Ngọc: Qua 3 cơn bão vừa rồi, doanh nghiệp bảo hiểm cũng tiếp nhận được rất nhiều tổn thất liên quan đến hư hỏng của xe ô tô điện. Đối với xe ô tô động cơ đốt trong, thủy kích sẽ liên quan đến hư hỏng các bộ phận máy và động cơ.
Đối với xe điện thì thông thường sẽ bị hư hỏng pin và các hộp điều khiển. Chi phí sửa chữa, đặc biệt là khách hàng không tham gia bảo hiểm pin thì sẽ phải chi trả số tiền rất lớn. Thậm chí đến hàng trăm triệu đồng.
Ông Đoàn Ngọc Dự, Phó Giám đốc dịch vụ Toyota Mỹ Đình.
Ông Đoàn Ngọc Dự: Xe điện thì không thể xảy ra tình trạng thủy kích bởi vì tình trạng thủy kích chỉ xảy ra với những động cơ đốt trong. Khi nước xâm nhập vào trong vùng đốt như chúng ta đã biết.
Nhưng với xe hybrid là xe động cơ lai giữa động cơ điện và động cơ xăng, sử dụng song song giữa hai động cơ. Trong trường hợp chúng ta chạy qua vùng ngập nước nếu như động cơ đốt trong hoạt động thì cũng xảy ra tình trạng thủy kích tương tự như động cơ xăng bình thường. Với trường hợp như vậy, xe hybrid chúng ta vẫn phải đại tu động cơ. Ngoài ra, những thiết bị điện liên quan khi ngập nước như vậy cần thiết phải xử lý đúng trong quy trình.
Còn với xe điện thì không xảy ra tình trạng ngập nước. Nhưng không có nghĩa rằng những hư hỏng của nó đơn giản hơn. Để so sánh chi phí sửa chữa một động cơ đốt trong thông thường với xe hybrid hoặc xe điện bị ngập nước, trong trường hợp nặng thì những xe hybrid và xe điện ngập nước chi phí sửa chữa sẽ lớn hơn rất nhiều. Nó có thể lên tới 400 triệu đồng, các thiết bị điện đó khi mà đã chập cháy hỏng hóc thì đa phần phải thay thế. Như vậy, chi phí sửa chữa sẽ rất lớn so với động cơ xăng.
MC Phương Linh: Xin phép được hỏi anh Dự, anh có thể cho lời khuyên với các xe đi qua những vùng ngập nước, làm thế nào để hạn chế tình trạng bị thủy kích hay ngập nước nhất có thể?
Ông Đoàn Ngọc Dự: Thực chất nếu chúng ta tuân thủ đúng một quy trình cũng đơn giản thôi. Các chủ xe hoàn toàn có thể hạn chế được tối đa thiệt hại đối với xe của mình. Chúng tôi có 5 nguyên tắc vàng, đó là "dừng", "ngắt", "chụp", "gọi" và "cứu hộ".
Có nghĩa là khi chúng ta đi qua vùng ngập nước sâu, chúng ta thấy có vấn đề thì lập tức chúng ta dừng lại, ngắt ngay động cơ và rút cực mát ắc quy ở trên xe để tránh cấp điện cho các hệ thống bị ngập nước sẽ sinh ra tình trạng chập cháy.
Tiếp theo nữa, chúng ta chụp ảnh ngay lập tức để ghi nhận hiện trường để làm cơ sở thông báo với các đơn vị bảo hiểm.
Tiếp theo nữa là chúng ta gọi ngay cho gara sửa chữa hay gọi ngay cho đơn vị bảo hiểm để được tư vấn.
Và cuối cùng là chúng ta sẽ gọi cứu hộ. Khi mà làm được việc này rồi thì khi mà xe kéo về đại lý, việc còn lại sẽ là việc của các kỹ thuật viên của chúng tôi.
MC Phương Linh: Vậy, những sai lầm như thế nào thường khiến chủ xe thiệt hại nặng nề hơn?
Ông Nguyễn Viết Ngọc: Theo khía cạnh bảo hiểm: Thứ nhất, không cố đi qua vùng ngập nước; Thứ hai, trong trường hợp bị ngập nước hoặc dự đoán là bị thủy kích thì gọi điện ngay cho công ty bảo hiểm theo số hotline để được tư vấn và hướng dẫn kịp thời.
Ông Đoàn Ngọc Dự: Sai lầm đầu tiên mà chúng ta phải nói đến là cố gắng đi qua vùng ngập nước. Chúng ta phải xác định được độ sâu của cái vùng nước đấy có thể đi qua được hay không.
Thông thường, một chiếc xe ô tô có thể an toàn đi qua vùng ngập nước khi mực nước ngập ngang tâm la-zang của xe thì hoàn toàn an toàn. Thế nhưng khi mà chúng ta cố gắng đi qua vùng ngập nước sâu thì nó có thể sẽ bị thủy kích.
Việc thứ hai nữa là tâm lý của chủ xe sau khi đi qua vùng ngập nước rồi, khi xe bị chết máy rất hay có tâm lý lo lắng hoặc tò mò tìm cách để chúng ta xử lý ngay cái việc đó bằng cách đề nổ máy. Những chi tiết điện khác thì chúng ta bật lên để chúng ta test xem là nó có bị hư hỏng hay không dẫn đến những hư hỏng kéo theo rất lớn.
Hay gọi điện cho các gara sửa chữa để xử lý tình huống ngập nước như thế nào cũng là một cái sai lầm tiếp theo của chủ xe khi mà chúng ta không kịp thời chia sẻ những thông tin và nhận được sự hỗ trợ ngay.
Một sai lầm cuối cùng là chúng ta để trong vùng ngập nước quá sâu mà không gọi cứu hộ kịp thời. Các bạn biết rằng xe ngập nước trong vùng nước sâu càng để lâu thì các chi tiết về thiết bị điện càng xảy ra những hỏng hóc lớn.
MC Phương Linh: Hiện nay, tâm lý người dân đang lo ngại về việc nếu mua bảo hiểm khi sửa chữa sẽ không được bảo hiểm duyệt chi trả cho các linh kiện chính hãng. Phải sử dụng linh kiện, phụ kiện không chính hãng, xin được hỏi anh Ngọc vấn đề này?
Ông Nguyễn Viết Ngọc: Về mặt nguyên tắc nghiệp vụ, bảo hiểm xe cơ giới sẽ chi trả toàn bộ chi phí đối với những cái tổn thất liên quan đến ngập nước và thủy kích tương đương với giá trị của xe ngay trước thời điểm xảy ra tổn thất.
Như vậy thì về mặt quy định không có chuyện bắt buộc sử dụng hàng không chính hãng để giảm chi phí và cũng như là tiết kiệm chi phí bồi thường cho công ty bảo hiểm. Phải căn cứ vào thứ nhất là thực trạng của xe; thứ hai là quy định trong hợp đồng bảo hiểm; thứ ba là sự đồng thuận của khách hàng trong việc lựa chọn ga ra sửa chữa.
Trên thực tế, những doanh nghiệp bảo hiểm uy tín thường có những chính sách rõ ràng về việc lựa chọn ga ra sửa chữa cũng như là đơn vị sửa chữa chính hãng, minh bạch về giám định và duyệt chi phí sửa chữa thay thế. Vấn đề mà khách hàng lo nắng ở đây chỉ có thể xảy ra khi điều kiện điều khoản hợp đồng đã bị ràng buộc không nêu rõ phạm vi trách nhiệm của bảo hiểm và cũng như là quyền lợi của khách hàng liên quan.
MC Phương Linh: Thế còn anh Dự, là một đơn vị sửa chữa, anh thấy tâm lý của người dân lo ngại vấn đề này có đúng không?
Ông Đoàn Ngọc Dự: Tâm lý của người sử dụng xe về việc được chi trả phụ tùng chính hãng hoặc không chính hãng là có cơ sở. Bây giờ rất nhiều khách hàng đều lựa chọn những cơ sở chính hãng. Tất cả những phụ tùng và phụ kiện luôn luôn được đảm bảo nguồn gốc. Các gara bên ngoài thì họ sẽ có nhiều những cái nguồn gốc phụ tùng khác nhau. Theo chúng tôi việc đầu tiên thì cũng lựa chọn những cơ sở sửa chữa chính hãng đảm bảo có uy tín, chất lượng.
Ngoài ra, trong trường hợp đặc biệt nào đó mà bắt buộc phải sửa chữa tại đơn vị gara bên ngoài thì cũng nên đặt niềm tin vào những đơn vị bảo hiểm, khi mà đã được những đơn vị bảo hiểm hướng dẫn hoặc định hướng.
MC Phương Linh: Với anh Ngọc thì sao ạ? Anh có lời khuyên nào cho chủ xe ô tô khi phải đi qua vùng ngập nước để có thể tránh bị ngập nước và thủy kích không?
Ông Nguyễn Viết Ngọc: Cũng rất là mong chủ xe ô tô dừng lại trên tất cả những đường ngập nước và cũng không nên đi qua. Bởi vì ngoài những cái quyền lợi có thể được công ty bảo hiểm chi trả theo hợp đồng thì giá trị của xe nó sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều khi mà xe bị tổn thất do thủy kích, do ngập nước. Hoặc là khi chủ xe không tham gia bảo hiểm thì sẽ thiệt hại rất lớn về kinh tế cho chủ xe.
Quang cảnh Talk Show tại trường quay Báo Xây dựng.
Quy trình yêu cầu bồi thường bảo hiểm
MC Phương Linh: Các chi phí khách hàng phải trả khi lựa chọn điều khoản thủy kích hay là ngập nước là bao nhiêu? Đổi lại thì lợi ích mà khách hàng được hưởng từ quyền lợi đấy là gì?
Ông Nguyễn Viết Ngọc: Mở rộng bảo hiểm thủy kích thì là cái điều khoản phụ của hợp đồng bảo hiểm. Chi phí bỏ ra theo tôi là không lớn. Ví dụ một chiếc xe được định giá khoảng 1 tỷ đồng thì cái chi phí mua mở rộng thêm chỉ khoảng vài trăm ngàn đồng. Ngược lại thì phía chủ xe sẽ được quyền lợi rất là lớn, trong trường hợp không may xảy ra thủy kích.
MC Phương Linh: Vậy, không biết với những trường hợp nào sẽ không đáp ứng đủ điều kiện được bồi thường về thủy kích, ngập nước?
Ông Nguyễn Viết Ngọc: Hai nguyên nhân khiến chủ xe sẽ không được công ty bảo hiểm tri trả quyền lợi khi xảy ra hiện tượng thủy kích. Thứ nhất, xe không tham gia điều khoản mở rộng bảo hiểm thủy kích. Khi đó công ty bảo hiểm sẽ từ chối bồi thường đối với động cơ khi xe đi vào vùng ngập nước và dẫn đến hư hỏng;
Thứ hai chủ xe cố tình vi phạm, cố tình đi vào đường ngập nước hoặc cố tình khởi động lại xe khi xe đang ở trong khu vực ngập nước.
MC Phương Linh: Ở khía cạnh kỹ thuật, xin hỏi anh Dự việc chủ xe bị ngập nước thủy kích mà không tuân thủ theo hướng dẫn của công ty bảo hiểm sẽ ảnh hưởng như thế nào đến việc sửa chữa và phối hợp với công ty bảo hiểm?
Ông Đoàn Ngọc Dự: Dưới góc nhìn của tôi về vấn đề mà chủ xe không tuân thủ đúng cái quy trình khi xe đi vào vùng ngập nước hoặc xe bị ngập nước nó sẽ kéo theo rất nhiều những vấn đề khó khăn trong công tác giám định bồi thường sau này. Thứ nhất là khi mà chủ xe đi qua vùng ngập nước rồi chúng ta cố gắng đề lại nó sẽ kéo theo rất nhiều những cái hư hỏng, sẽ gây khó khăn cho việc phân định cái trách nhiệm giữa bảo hiểm và chủ xe sau này.
Thứ hai là đã vào vùng ngập nước rồi nhưng chủ xe không thông báo kịp thời đến đơn vị bảo hiểm và không làm theo hướng dẫn. Ví dụ như chúng ta không ghi nhận hiện trường thiệt hại hoặc là khi mà chúng ta không tuân thủ những cái hướng dẫn thì nó sẽ kéo theo các hư hỏng kèm theo. Ví dụ như chúng ta tự chủ động tháo phần này phần, kia của xe để tự kiểm tra trước khi có hướng dẫn của đơn vị bảo hiểm. Cái đấy cũng là những cái mà nó sẽ khó khăn cho công tác giám định bồi thường sau này.
MC Phương Linh: Xin hỏi anh Ngọc, nhiều chủ xe cũng lo lắng về thủ tục bồi thường phức tạp. Vậy, anh có thể chia sẻ quy trình cụ thể từng bước để chủ xe có thể hiểu rõ hơn?
Ông Nguyễn Viết Ngọc: Thời điểm hiện tại thì cũng khá nhiều chủ xe lo lắng về quy trình giám định cũng như là bồi thường của công ty bảo hiểm. Tuy nhiên, hiện nay quy trình tiếp nhận cũng như là xử lý giải quyết bồi thường của các doanh nghiệp bảo hiểm nói chung và tại VBI nói riêng đã được cải thiện rất là mạnh mẽ và minh bạch, rất là thuận tiện cho khách hàng.
Cụ thể ở đây là khi xảy ra tai nạn hoặc sự cố nói chung thì chủ xe dừng xe, giữ nguyên hiện trường và gọi cho công ty bảo hiểm theo số hotline để được hướng dẫn cụ thể và kịp thời. Hoặc là có thể Khai báo qua những ứng dụng khai báo tổn thất. Ví dụ như ở VBI chúng tôi có 2 nền tảng đấy là App MyVBI và đường link landing page để gửi theo số điện thoại của khách hàng khai báo. Từ đó chủ xe có thể chủ động thông báo cũng như là ghi nhận lại tổn thất ngay tại hiện trường chỉ mất một vài phút sau đó thì dưới sự hướng dẫn của công ty bảo hiểm sẽ cứu hộ xe đưa xe về đơn vị sửa chữa. Giám định viên công ty bảo hiểm sẽ phối hợp cùng với chủ xe và đơn vị sửa chữa để ghi nhận lại toàn bộ tình trạng hư hỏng cũng như là các bộ phận tổn thất của xe.
Căn cứ báo giá của đơn vị sửa chữa cũng như là cái ghi nhận biên bản giám định. Công ty bảo hiểm Cũng sẽ phối hợp với cả chủ xe và đơn vị sửa chữa tiến hành duyệt giá sửa chữa xe sau khi xe được sửa chữa xong thì công ty bảo hiểm sẽ có thể bảo lãnh hoặc là chi trả trực tiếp chi phí bồi thường cho đơn vị sửa chữa hoặc là có thể chi trả lại cho khách hàng trong trường hợp mà khách hàng đã chi trả tiền sửa chữa cho đơn vị sửa chữa xe.
MC Phương Linh: Có thêm những lưu tâm nào để khuyến cáo cho chủ xe trong việc chẳng may bị tai nạn như vậy?
Ông Nguyễn Viết Ngọc: Để phòng tránh xe bị ngập nước cũng như là thủy kích. Thứ nhất là cố gắng đưa xe đến nơi khô ráo, nơi cao để tránh bị ngập lụt. Trong trường hợp không thể đưa xe đến nơi cao thì có thể dùng những biện pháp ví dụ như là bọc bạt hoặc là kê xe lên cao hơn.
Tôi cũng muốn chia sẻ thêm về một cái xe BMW ở trên Thái Nguyên vừa rồi bị ngập lụt, chủ xe đã sử dụng bạt buộc rất kín, cố định lại được cái xe sau khoảng tầm gần một tuần bỏ ra thì toàn bộ cái xe không bị hư hỏng, không bị ngập nước.
MC Phương Linh: Với anh Dự thì sao? Anh có khuyến cáo nào cho người dân không ạ?
Ông Đoàn Ngọc Dự: Chúng ta có thể quan sát trên bản tin dự báo thời tiết, tốt nhất những ngày đó thì chúng ta nên để xe ở nhà thay bằng cố gắng đi xe ra ngoài đường, đi vào vùng ngập nước. Kết hợp với đó chúng ta có thể tháo cực âm ắc quy trước thời điểm đó để phòng tránh khi mà nước lên thì chúng ta không có cấp điện vào trong những hệ thống điện ở trên xe để tránh hỏng hóc một cách tối đa.
Ngoài ra, tôi cũng thấy những đơn vị bảo hiểm có những khuyến cáo rất hay. Ví dụ như trước tin bão thì họ nhắn tin cho từng khách hàng khuyến cáo là mưa bão ngập lụt, các anh chị cẩn trọng cho quá trình sử dụng xe. Hay sử dụng Zalo, Fanpage, Facebook chúng ta cũng đều có những trang truyền thông để chúng ta khuyến cáo khách hàng cẩn trọng trong quá trình sử dụng xe với điều kiện thời tiết mưa bão khắc nghiệt.